İcap Nöbetinin aylık 120 saati aşmayacak şekilde düzenlenmesi ve bu sürenin üzerindeki nöbetlerin ücretinin ödenmesi talebine ilişkin davada, Kanun’un ilgili hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan Samsun 2.İdare Mahkemesi, kuralın, aylık 120 saatin üzerinde nöbet tutturulmasını kesin biçimde yasaklamadığı, uygulamada ise 120 saatin üzerinde nöbet tutturulmasının mümkün olduğu, söz konusu saati geçen nöbetlerde ise kural nedeniyle nöbet ücreti ödenmediği, ortaya çıkan belirsizliğin Anayasa’nın 2.maddesinde güvence altına alınan hukuk devleti ilkesine ve kişilerin ücret ödenmeksizin çalıştırılmaları nedeniyle de Anayasa’nın “Zorla Çalıştırılma Yasağı”nı düzenleyen 18.maddesine aykırı olduğu sebepleriyle 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 21/1/2010 tarihli ve 5947 sayılı Kanun’un 10.maddesiyle değiştirilen ek 33.maddesinin 3.fıkrasının 2.cümlesinin iptali için Anayasa Mahkeme’sine başvurmuştur. Başvuru neticesinde 5/5/2023 tarihinde Resmi gazetede yayımlanan 25/1/2023 Tarihli ve E: 2022/97, K: 2023/13 Sayılı Anayasa Mahkemesi kararı ile ;
İcap nöbetinin, sağlık personelini, nöbet üresi boyunca sağlık kuruluşunda bulunma yükümlülüğünden kurtaran ve nöbet görevinin kural olarak evde geçirilmesine imkan sağlayan bir görevlendirme usulü olduğu, diğer bir ifadeyle icap nöbetinin sağlık personelinin mesai saatleri dışındaki nöbetinde hastanede bulunması zorunluluğunun alternatifi olarak üretilmiş ve daha esnek bir nöbet usulü öngören idari bir çare olduğu, buna göre icap nöbetçisi kişinin mesai saatleri dışındaki nöbeti boyunca evinde kalabildiği, ancak çağrı halinde hastaneye gelme mecburiyeti altında kaldığı,
İcap nöbetinin, kamu görevlilerinin bulundukları statünün gereği olarak yerine getirdikleri bir görev olduğu, bu kapsamda bu hizmetlerin memurların ve sözleşmeli personelin mesleki faaliyetlerinin kapsamı dışında olmadığı, olağan görevin kapsamında, onun bir devamı niteliğinde olan ve dolayısıyla rızanın var kabul edilebileceği icap nöbetiyle, bu nöbeti tutmakla yükümlü kılınanlara orantısız bir külfet yükleyip yüklemediğinin incelenmesi gerektiği,
İtirazın konusu kuralın, sağlık çalışanlarının yükümlü tutulacağı icap nöbetine bir üst sınır getirmediği, ek olarak sınırın aşılmasının makul karşılanabildiği -personel temininde güçlük çekilmesi şeklindeki- çok istisnai hallerde bu fazla çalışmayı telafi edecek bir ödenmesini de güvence altına almadığı, bu haliyle icap nöbeti yükümlülüğünün Anayasa’nın 18.maddesinin gerekliliklerini karşılamadığı ve sağlık çalışanlarına orantısız bir külfet yüklediği, gerekçeleriyle ilgili hükmün iptaline karar verilmiştir.
Karar, Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe girecektir.
Av.Sıla DAŞTAN
