22.11.2023 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan 2019/10975 Başvuru numaralı bireysel başvuru, sosyal medya paylaşımları nedeniyle başvurucuların iş aktinin feshedilmesi nedeniyle özel hayata saygı hakkı ile ifade özgürlüklerinin, işe iade davasının uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkin olup AYM Genel Kurulu tarafından başvuru aşağıdaki şekilde karara bağlanmıştır.
Başvurucular, suç unsuru taşımayan, siyasi eleştiri ve düşüncelerin açıklanmasından ibaret sosyal medya paylaşımları nedeniyle tek geçim kaynakları olan işlerini kaybettiklerini, yalnızca arkadaş grupları ile paylaştıkları düşünceler nedeniyle iş aktinin feshedilmesinin özel hayata saygı hakkına, din ve vicdan özgürlüğüne, ayrımcılık yasasına aykırı olduğunu, mülkiyet haklarının ve çalışma haklarının ihlal edildiğini iddia etmişlerdir. Anayasa Mahkemesi ile olayı özel hayata saygı kapsamında incelemeye karar vermiştir.
Mahkeme özel hayata saygı hakkı kapsamında devlet için öngörülen pozitif ve negatif yükümlülükler olduğundan söz etmiştir. Bireylerin temel hak ve özgürlüklerine üçüncü kişilerine müdahalesinin önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması ve mahkemelerce korunma sağlanmasının da bu yükümlülüklerin kapsamında olduğuna ayrıca değinilmiştir.
Bu doğrultuda iş akti kapsamında çalışan kişilerin Anayasa ile korunan haklarına yönelik işveren müdahalesi iddiasını içeren uyuşmazlıkların karara bağlandığı mahkemelerde kişiye tanınan güvencelerin gözardı edilmemesi ve işveren ile çalışanlar arasındaki çıkarların adil biçimde dengelenmesi gerektiği üzerinde durulmuştur.
Anayasa Mahkemesi, başvurucular ile işveren arasındaki iş aktinin işveren tarafından feshedilmesi üzerine kamu makamlarınca etkili bir yargısal sistem kurulup işletilerek başvurucuların özel hayata saygı hakkı ile işveren menfaatleri arasında adil bir denge kurmak suretiyle devletin pozitif yükümlülüklerine yerine getirmekte başarılı olup olmadığını belirleme kararı almış ve incelemesini bu kapsamda tutmuştur.
Anayasa Mahkemesi başvuruların söz konusu eylemlerinin İş Kanunu’nun 18.maddesinde yer alan işçinin davranışlarından kaynakları geçerli fesih sebepleri kapsamında değerlendirilmesine yönelik olarak söz konusu mahkemelerin ihtilafa konu içeriklerin niteliklerini ve kullandıkları bağlamı, aynı zamanda söz konusu paylaşımların muhtemel etkilerini yeterli derecede ve detaylı bir şekilde incelemediklerini tespit etmiştir. Güncel konularda ve sürmekte olan toplumsal tartışmaları ilgilendiren paylaşımların iş aktinin feshine gerekçe yapılması karşısında mahkemelerin, başvurucular ile işveren arasındaki güven ilişkisinin koptuğu ve paylaşımların sonuçları itibariyle iş sözleşmesinin sürdürülmesinin işverenden beklenemeyeceği hususunun işveren ve mahkemeler tarafından ortaya koyulmadığını belirtilmtiştir. Neticeten derece mahkemelerince özel hayata saygı hakkına ilişkin güvencelerin gözetildiği özenli bir yargılama yapılmadığına, hakkın ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Av.Berrak BARAN
